പ്രണവം

വിവേകചൂഡാമണി ശ്ളോകം 152

തച്ഛൈവാലാപനയേ സമ്യക് സലിലം പ്രതീയതേ ശുദ്ധം
തൃഷ്ണാസന്താപഹരം സദ്യഃ സൗഖ്യപ്രദം പുരം പുംസഃ.
             അർത്ഥം
ആ പായൽ നീക്കിക്കളഞ്ഞാൽ കുടിക്കുകയും, കുളിക്കുകയും ചെയ്യുന്നവന്റെ ദാഹത്തേയും ചൂടിനേയും നശിപ്പിക്കുന്നതും ഉടനടി സുഖം നൽകുന്നതുമായ ശുദ്ധജലം തടവറ്റു തെളിഞ്ഞ് കാണപ്പെടുന്നു.
153
പഞ്ചാനാമപി കോശാനാമപവാദേ വിഭാത്യയം ശുദ്ധഃ
നിത്യാനന്ദൈകരസഃ പ്രത്യഗ്രൂപഃ പരഃ സ്വയംജ്യോതിഃ.
          അർത്ഥം
പഞ്ചകോശങ്ങളേയും നിഷേധിച്ചുകഴിയുമ്പോൾ ഉത്പത്തിനാശശൂന്യനും ആനന്ദൈകസ്വഭാവനും സർവ്വാന്തരനും സ്വയം പ്രകാശസ്വരൂപനും സർവ്വോത്കൃഷ്ടനും നിർമ്മലനും ആയ ഈ ആത്മാവ് തെളിഞ്ഞ് വിളങ്ങുന്നു.
154
ആത്മാനാത്മവിവേകഃ കർത്തവ്യോ ബന്ധമുക്തയേ വിദുഷാ
തേനൈവാനന്ദീ ഭവതി സ്വം വിജ്ഞായ സച്ചിതാനന്ദം
             അർത്ഥം
വിദ്വാൻ ബന്ധമോചനത്തിനായിക്കൊണ്ട് ആത്മാവിനേയും ശരീരമായ അനാത്മാവിനേയും വേർതിരിച്ചറിയണം .അങ്ങിനെ അറിയുന്നത് കൊണ്ട് സ്വ സ്വരൂപമായ സച്ചിതാനന്ദം സാക്ഷാത്കരിച്ച് അതിശയകരമായ സുഖം അനുഭവിക്കുന്നവനായിത്തീരുന്നു.
155
മുഞ്ജാദിഷീകാമിവ ദൃശ്യവർഗ്ഗാത്
പ്രത്യഞ്ചമാത്മാനമസംഗമക്രിയം
വിവിച്യ തത്ര പ്രവിലാപ്യ സർവ്വം
തദാത്മനാ തിഷ്ഠതി യഃ സ മുക്തഃ
              അർത്ഥം
മുഞ്ഞപ്പുല്ലിൽ നിന്നും അതിന്റെ ഇളം തണ്ട് ഊരിയെടുക്കും പോലെ അന്തര്യാമിയും അസംഗനും ,നിഷ്ക്രിയനും ,ആയ ആത്മാവിനെ അനാത്മ സമൂഹത്തിൽ നിന്നും വേർപെടുത്തി ദൃശ്യവർഗ്ഗമെല്ലാം പ്രത്യഗാത്മാവിൽനിശ്ശേഷം ലയിപ്പിച്ച് സർവ്വദാ പ്രത്യഗാത്മ സ്വരൂപേണ വാഴുന്നവൻ സകല ബന്ധങ്ങളിൽ നിന്നും മുക്തനാകുന്നു.
       വിശദീകരണം
ഇവിടെ ആത്മാവിനെ അനാത്മാ സമൂഹത്തിൽ നിന്നും വേർപെടുത്തണം എന്ന് പറയുമ്പോൾ ജീവത്യാഗമല്ല ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്. ജീവനോടെ ഇരിക്കുമ്പോൾ ത്തന്നെ പ്രപഞ്ച ദൃശ്യവസ്തുക്കളെ പരമാത്മാവിൽ ലയിപ്പിക്കുക എന്ന് പറഞ്ഞാൽ അവയിലൊന്നിലും ആസക്തിയില്ലാതെ പരമാത്മാ സ്വരൂപം മാത്രം ബോധമണ്ഡലത്തിൽ നിൽക്കുന്ന അവസ്ഥ. സാമൂഹ്യജീവികളായ സാധാരണക്കാരന് അത് എങ്ങിനെ സാധിക്കും എന്ന് തോന്നാം ജ്ഞാനം നേടും തോറും അത് സാധിച്ചില്ലെങ്കിലും എങ്ങിനെയാണ് എന്ന് സങ്കൽപ്പിക്കാൻ കഴിയും